پیشگیری از فرسودگی شغلی
موضوع بهرهوری سازمان و شرکت ها یکی از حیاتیترین دغدغههای مدیران ارشد در دنیای رقابتی امروز است. به عنوان یک رهبر در یک شرکت بزرگ، وظیفه شما تنها حل مشکلات پیچیدهای که کل کسبوکار را در بر میگیرد نیست، بلکه باید یک نقشه راه مشترک و شفاف برای مدیران بخشهای مختلف نیز ارائه دهید. چالش اصلی این است که چگونه میتوان در مقیاس بزرگ، تغییرات معناداری ایجاد کرد که به رشد پایدار منجر شود.
با این اوصاف، اکنون بیش از هر زمان دیگری، یک مدل سهمرحلهای برای دستیابی به این هدف اهمیت پیدا میکند. اگر واقعاً میخواهید بهرهوری را افزایش دهید، باید اندازهگیری کنید، بررسی نمایید و انگیزه ببخشید. این رویکرد به شما کمک میکند تا از تصمیمگیریهای مبتنی بر حدس و گمان فاصله گرفته و به سمت مدیریتی دادهمحور حرکت کنید.
فرسودگی شغلی چیست و چه ارتباطی با سندروم خودویرانگر دارد؟
سندروم خودویرانگر یا ایمپاستر سندروم، یک الگوی روانی است که در آن فرد موفقیتهای خود را باور ندارد و ترسی دائمی از افشا شدن به عنوان یک “متقلب” دارد. این احساس بیکفایتی درونی، میتواند فشار روانی شدیدی ایجاد کرده و فرد را به سمت کار بیش از حد سوق دهد تا این حس را جبران کند، که خود یکی از دلایل اصلی فرسودگی شغلی است.
چگونگی و چرایی ظهور سندروم خودویرانگر در نسلهای مختلف
سندروم خودویرانگر یا ایمپاستر سندروم، یک الگوی روانی است که در آن فرد موفقیتهای خود را باور ندارد و ترسی دائمی از افشا شدن به عنوان یک “متقلب” دارد. این احساس بیکفایتی درونی، میتواند فشار روانی شدیدی ایجاد کرده و فرد را به سمت کار بیش از حد سوق دهد تا این حس را جبران کند، که خود یکی از دلایل اصلی فرسودگی شغلی است.
چگونگی و چرایی ظهور سندروم خودویرانگر در نسلهای مختلف
تقریباً نیمی (۴۹ درصد) از نسل Z گزارش کردهاند که در محل کار احساس سندروم خودویرانگر را داشتهاند. این آمار در میان جدیدترین اعضای نیروی کار، یعنی نسل Z، به بیش از سهچهارم (۷۸ درصد) میرسد. جالب است که در سراسر نسلهایی که در شاخص کار مورد بررسی قرار گرفتند، ۵۲ درصد از زنان این حس را گزارش کردند، در حالی که این آمار در مردان ۴۶ درصد بود.
افرادی که در سال گذشته سندروم خودویرانگر را تجربه کردهاند، به احتمال بسیار بیشتری احساس نگرانی و اضطراب را هم در محیط کار و هم خارج از آن گزارش میدهند. این ارتباط مستقیم نشان میدهد که مدیریت این سندروم، گامی کلیدی در پیشگیری از فرسودگی شغلی است.
- در محل کار نگران هستند (۶۸ درصد)
- خارج از محل کار نگران هستند (۶۲ درصد)
با توجه به ارتباط عمیقی که دادهها بین سندروم خودویرانگر و تحلیل رفتن انرژی کاری نشان میدهند، بیایید به نحوه تشخیص علائم کلیدی که نشان میدهد کسی در محل کار دچار این عارضه شده است، نگاهی دقیقتر بیندازیم.
مهمترین علائم فرسودگی شغلی کدامند؟
طبق دادههای گزارشهای ویژه، شناسایی علائم فرسودگی شغلی اولین قدم برای مقابله با آن است. افرادی که در سال گذشته این وضعیت را تجربه کردهاند، به احتمال زیاد پیامدهای منفی زیر را در عملکرد و رفتار خود نشان دادهاند:
- روحیه پایینتر: ۳۶ درصد از افراد دچار افت قابل توجه انگیزه و خلقوخو میشوند.
- تعهد کمتر: ۳۰ درصد احساس تعلق و تعهد کمتری نسبت به کار و سازمان خود دارند.
- اشتباهات بیشتر: ۲۷ درصد به دلیل خستگی ذهنی و عدم تمرکز، خطاهای بیشتری مرتکب میشوند.
- ترک سازمان: ۲۵ درصد به طور جدی به ترک شغل خود فکر میکنند یا آن را ترک میکنند.
- ایجاد سوءتفاهم: ۲۵ درصد به دلیل کاهش صبر و انرژی، در ارتباطات خود با همکاران دچار مشکل میشوند.
این دادهها به وضوح نشان میدهد که فرسودگی شغلی چیزی فراتر از یک احساس خستگی ساده است و شاخصهای پیشرو و قابل اندازهگیری دارد که سازمانها با کمک یک کوچ سازمانی میتوانند آنها را رصد کنند.
بررسی دلایل فرسودگی شغلی در نسل جدید
در حوزه کاری من به عنوان یک متخصص اعصاب شناختی، متوجه شدهام که بسیاری از افراد در تمایز قائل شدن بین استرس معمولی، استرس مزمن و فرسودگی شغلی مشکل دارند. به عنوان یک مشاور کسب و کار، همچنین متوجه میشوم که بسیاری از رهبران ارشد از اینکه چرا جوانان به سرعت دچار این عارضه میشوند، شوکه و گیج شدهاند. آنها تعجب میکنند که چرا نسلهای جوانتر با وجود اینکه به اندازه همکاران مسنترشان کار نمیکنند، دچار تحلیل انرژی میشوند.
"همهگیری برای کارمندان جوان متفاوت بود."
تجربه همهگیری برای کارمندان جوان کاملاً متفاوت بود. فرصتهای کمتری برای یادگیری عملی، شبکهسازی و دریافت مربیگری رسمی به صورت حضوری وجود داشت. درخواست کمک به صورت مجازی دشوارتر بود و گاهی اوقات زیرساختهای آموزشی و حمایتی ضعیفی برای تازهواردان ارائه میشد که این خود یکی از دلایل فرسودگی شغلی بود.
فرض کنید شما ۲۳ ساله هستید، به تازگی از دانشگاه فارغ التحصیل شدهاید و برای شروع کار خود به شهری دور از خانه نقل مکان کردهاید. همکاران مسنتر شما ممکن است همسر یا خانوادهای برای حمایت داشته باشند و شاید انزوای کامل دوران همهگیری را به همان شدت احساس نکرده باشند. این انزوای اجتماعی و حرفهای، فشار مضاعفی بر دوش نسل جدید وارد کرد.
راهکارهای کلیدی برای پیشگیری از فرسودگی شغلی
جلوگیری از فرسودگی شغلی و سندروم خودویرانگر با آموزش و آگاهی آغاز میشود. هر چه ما و مدیرانمان در مورد این پدیدهها بیشتر بدانیم، بهتر میتوانیم از خود و تیممان محافظت کنیم. یکی از موثرترین استراتژیها این است که رهبران خودشان الگوی رفتارهای سالم باشند تا فرهنگ سازمانی را شکل دهند. خدمات منتورینگ سازمانی میتواند در این زمینه بسیار راهگشا باشد.
۵ نکته کاربردی برای مقابله فعال با فرسودگی شغلی
در اینجا پنج نکته عملی برای مقابله فعالانه با فرسودگی شغلی آورده شده است، به خصوص اگر علائمی را در خود یا کارمندان خود مشاهده میکنید:
۱. نیازهای خود را بشناسید و مرز تعیین کنید
ابتدا نیازهای خود را به وضوح بیان کنید و سپس از دیگران بپرسید که به چه چیزی نیاز دارند. این کار به ایجاد فرهنگ شفافیت و احترام متقابل کمک میکند. یاد بگیرید که “نه” بگویید و مرزهای مشخصی بین کار و زندگی شخصی ایجاد کنید تا از کار بیش از حد که عامل اصلی فرسودگی شغلی است، جلوگیری نمایید.
۲. انتظارات تیمی را از ابتدا شفاف کنید
از همان روز اول، انتظارات مربوط به ساعات کاری، در دسترس بودن پس از ساعات اداری و حجم کار را به طور واضح مشخص کنید. این شفافیت از بسیاری از سوءتفاهمها و فشارهای غیرضروری که منجر به فرسودگی شغلی میشود، جلوگیری میکند. برای تعریف این ساختارها، میتوانید از یک مربی کسب و کار کمک بگیرید.
۳. حواسپرتیها را به حداقل برسانید
محیط کاری خود را برای تمرکز عمیق بهینه کنید. نوتیفیکیشنهای غیرضروری را خاموش کرده و زمانهای مشخصی را در روز برای کار بدون وقفه در نظر بگیرید. این کار به افزایش بهرهوری و کاهش استرس ناشی از انجام چند کار به طور همزمان (Multitasking) کمک میکند. گذراندن یک دوره کوچینگ کسب و کار میتواند مهارتهای مدیریت زمان شما را تقویت کند.
۴. در جلسات آموزشی با تیم خود شرکت کنید
یادگیری مهارتهای جدید، به ویژه در زمینه مدیریت استرس، هوش هیجانی و ارتباطات، میتواند به تیم شما ابزارهای لازم برای مقابله با چالشها را بدهد. سرمایهگذاری در آموزش مهارت های کوچینگ برای مدیران، یک راهکار عالی برای توانمندسازی آنها در حمایت از تیمهایشان است.
۵. هر روز زمانی را به بازیابی انرژی اختصاص دهید
پیشگیری از فرسودگی شغلی یک فعالیت روزانه است. هر روز زمانی کوتاه را به فعالیتهایی اختصاص دهید که به شما انرژی میدهند، مانند پیادهروی کوتاه، مدیتیشن، یا گوش دادن به موسیقی. این وقفههای کوتاه به مغز شما اجازه استراحت و بازیابی میدهند. دنبال کردن یک نقشه راه کوچینگ میتواند به شما در ایجاد این عادات مثبت کمک کند.
درمان فرسودگی شغلی: از کجا شروع کنیم؟
اگر علائم فرسودگی شغلی را در خود یا تیمتان مشاهده میکنید، مهم است که آن را نادیده نگیرید. اولین قدم برای درمان فرسودگی شغلی، پذیرش وجود مشکل و صحبت کردن درباره آن با یک فرد مورد اعتماد یا یک متخصص است. در محیطهای سازمانی، خدمات کوچینگ سازمانی میتواند فضایی امن برای کارکنان فراهم کند تا چالشهای خود را مطرح کرده و راهکارهای عملی برای بهبود وضعیت بیابند.
علاوه بر این، تکنیکهای مدیریت استرس، بازنگری در اولویتهای کاری و شخصی، و در صورت لزوم، کمک گرفتن از یک روانشناس یا کوچ حرفهای، از گامهای اساسی در مسیر بهبودی است. سازمانها نیز میتوانند با ارائه دوره آفلاین کوچینگ سازمانی به کارکنان، ابزارهای لازم برای مدیریت بهتر استرس و کار را در اختیارشان قرار دهند.
سخن پایانی
مقابله با فرسودگی شغلی یک مسئولیت مشترک بین فرد و سازمان است. با شناخت علائم، درک دلایل و به کار بستن استراتژیهای پیشگیرانه و درمانی، میتوان محیط کاری سالمتر، پویاتر و باانگیزهتری ساخت. اگر سازمان شما به دنبال راهکاری جامع برای این چالش است، میتوانید با ثبت درخواست کوچینگ سازمانی از خدمات تخصصی تیم استاد ترابیان بهرهمند شوید. همچنین شرکت در دوره کوچینگ سازمانی به مدیران شما کمک میکند تا رهبران بهتری برای تیم خود باشند.
